ΕΝΤΟΜΟΦΑΓΙΑ

Πρόσφατα παρευρέθηκα σε μια διάλεξη όπου η Λέκτορας Dr Yemisi Latunde-Dada μίλησε για την εντομοφαγία και μου έδωσε την έμπνευση να γράψω αυτή την ανάρτηση και να μοιραστώ μαζί σας όσα έμαθα (ΠΡΟΣΟΧΗ: είναι για γερά στομάχια!). Θα μπορούσαν λοιπόν τα έντομα να αποτελέσουν μέρος μιας ισορροπημένης διατροφής στο μέλλον;

Η απάντηση, όσο περίεργο και αν φαίνεται, είναι ναι!
Σύμφωνα με εκτιμήσεις, περίπου 2.040 διαφορετικά είδη εντόμων καταναλώνονται ήδη σε διάφορες χώρες. Μάλιστα, εκτιμάται ότι περισσότεροι από 2 δισεκατομμύρια άνθρωποι καταναλώνουν έντομα ως βασικό μέρος της διατροφής τους, κυρίως στην Νότια Αμερική, Ασία και Αφρική! …

ΓΙΑΤΙ ΤΑ ΕΝΤΟΜΑ ΘΕΩΡΟΥΝΤΑΙ ΚΑΛΗ ΕΝΑΛΑΚΤΙΚΗ ΤΡΟΦΗ;

Υπάρχουν 3 κύριοι λόγοι που καθιστούν τα έντομα καλή τροφή:
1️⃣Αρκετά έντομα είναι πλούσια σε θρεπτικά συστατικά για τον ανθρώπινο οργανισμό. Περιέχουν πρωτεΐνη, φυτικές ίνες, σίδηρο και διάφορες βιταμίνες και μέταλλα. …
2️⃣Τα έντομα αναπαράγονται σε γρήγορους ρυθμούς και παράγουν πολλούς απογόνους, οι οποίοι έχουν και ταχύ ρυθμό ανάπτυξης (δηλαδή μπορούμε να έχουμε στη διάθεσή μας πολλά έντομα σε μικρό χρονικό διάστημα), καθιστώντας τα ιδανικά για εκτροφή και για αγροτικούς σκοπούς.
3️⃣Αντίθετα από άλλα ζώα (π.χ. αγελάδες), τα έντομα εκλύουν ελάχιστα έως καθόλου ρυπογόνα αέρια στο περιβάλλον και χρειάζονται ελάχιστο νερό και γη για να ζήσουν, καθιστώντας τα φιλικά προς το περιβάλλον.

ΤΑ ΕΝΤΟΜΑ ΕΙΝΑΙ ΟΝΤΩΣ ΘΡΕΠΤΙΚΑ;

Από ό,τι δείχνουν οι αναλύσεις μέχρι στιγμής, ναι! Μάλιστα, όταν ερευνητές συνέκριναν τη θρεπτική αξία μερικών εντόμων με εκείνη του κοτόπουλου και του βοδινού κρέατος, ανακάλυψαν ότι η θρεπτική αξία των εντόμων ήταν ίση, ή ακόμη και ανώτερη σε κάποιες περιπτώσεις, σε σχέση με άλλα κρέατα. Επίσης, τα έντομα θεωρούνται καλή πηγή πρωτεΐνης, αν και χρειαζόμαστε περισσότερες έρευνες για να εξετάσουμε τόσο τον βαθμό με τον οποίο μπορεί να απορροφηθεί από τον ανθρώπινο οργανισμό όσο και πόσο «εύπεπτη» είναι.

Η θρεπτική αξία όμως των εντόμων διαφέρει πολύ μεταξύ διαφορετικών ειδών εντόμων και η θρεπτική αξία τους εξαρτάται και από την τροφή που καταναλώνει το έντομο, το στάδιο ανάπτυξής του (αυγά, προνύμφες, νεογνά ή ενήλικες) και τον τόπο εκτροφής του.

ΕΙΝΑΙ ΑΣΦΑΛΗΣ Η ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΕΝΤΟΜΩΝ;

Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχει δημοσιεύσει ακόμη κανονισμούς σχετικά με την ασφάλεια των βρώσιμων εντόμων, ίσως λόγω της χαμηλής τους ζήτησης. Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι δεν είναι όλα τα έντομα βρώσιμα, καθώς πολλά είναι δηλητηριώδη, ιδιαίτερα δυσάρεστα σε γεύση ή προκαλούν αλλεργικές αντιδράσεις. Υπάρχουν όμως και πολλά άλλα που είναι ασφαλή για κατανάλωση (και ήδη καταναλώνονται σε πολλά μέρη του κόσμου), όπως τα σκουλήκια, τα τριζόνια, τα σκαθάρια και οι μεταξοσκώληκες. Όμως, όπως και με τα περισσότερα άλλα τρόφιμα, θα πρέπει να υπόκεινται σε κατάλληλη επεξεργασία, να φυλάσσονται σε σωστό μέρος και σε σωστή θερμοκρασία και επίσης να μαγειρεύονται σε σωστή θερμοκρασία.

ΕΠΟΜΕΝΩΣ, ΤΙ ΜΑΣ ΕΜΠΟΔΙΖΕΙ ΝΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΝΟΥΜΕ ΕΝΤΟΜΑ;

Εμείς οι ίδιοι. Έρευνες έχουν δείξει ότι οι περισσότεροι καταναλωτές του Δυτικού κόσμου αισθάνονται απέχθεια και αηδία προς την κατανάλωση εντόμων (πράγμα που δεν μου προκαλεί καθόλου εντύπωση). Αυτός είναι και ο λόγος που η εντομοφαγία δεν είναι τόσο διαδεδομένη εδώ όσο σε άλλες χώρες (π.χ. Μεξικό, Ταϊλάνδη κ.λπ.).

ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ ΤΡΟΦΙΜΑ ΑΠΟ ΕΝΤΟΜΑ;

Δειλά-δειλά όμως, ολοένα και περισσότερες Ευρωπαϊκές χώρες έχουν ανοίξει τις πόρτες τους στα τρόφιμα από έντομα για ανθρώπινη κατανάλωση. Το 2014, για πρώτη φορά στην Ολλανδία κυκλοφόρησαν τα πρώτα εδέσματα με βάση έντομα (burger από σκόνη σκουληκιών) στα εμπορικά καταστήματα. Ακολούθησαν το Βέλγιο και η Ελβετία που νομιμοποίησαν την πώληση τροφίμων από έντομα για ανθρώπινη κατανάλωση το 2015 και το 2017 αντίστοιχα.

Υπάρχουν πολλά διαφορετικά είδη τροφίμων που μπορούν να κατασκευαστούν από έντομα, όπως αλεύρι, σκόνη, μπάρες, ζυμαρικά και μπιφτέκια! Όσο για τη γεύση, μας έφεραν στο τόπο εργασίας μας να δοκιμάσουμε και, αν και εγώ δεν βρήκα τη δύναμη να δοκιμάσω, οι συνάδελφοί μου είπαν ότι έχουν πάρα πολύ ήπια γεύση και τους άρεσε πολύ!

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Αν και έχουμε πολύ δρόμο ακόμη να διανύσουμε (ειδικά σε σχέση με κανονισμούς, κώδικες ασφαλείας κ.λπ.), μάλλον πρέπει να αρχίσουμε να συνηθίζουμε στην ιδέα ότι στο όχι μακρινό μέλλον θα πωλούνται γύρω μας τρόφιμα με έντομα!

Βιβλιογραφία:
Bessa et al. Insects as human food; from farm to fork. J Sci Food Agric 2018 (in press)
Rumpold et al. Nutritional composition and safety aspects of edible insects. Mol Nutr Food Res 2013;57:802-823
Churchward-Venne et al. Consideration of insects as a source of dietary protein for human consumption 2017;75:1035-1045